ISO 9001:2008

Skrót ISO pochodzi od pierwszych liter nazwy organizacji, która zajmuje się tworzeniem i propagowaniem różnorakich międzynarodowych standardów (w tym jakości) – Międzynarodowej Organizacji Standaryzacji (z ang. International Standardization Organization).

Serię norm ISO 9000 opublikowano po raz pierwszy w 1987 roku. Obecnie na rodzinę norm ISO składają się przede wszystkim następujące normy:

• ISO 9001:2008 – „Systemy zarządzania jakością – Wymagania”. W normie tej zawarto wszelkie określenia i definicje potrzebne przy interpretacji i wdrażaniu wymagań co do systemów zarządzania jakością,,

ISO 9001:2008 (zastępuje normę ISO 9001:2000)- „Systemy zarządzania jakością. Wymagania.” To właśnie ta norma staje się obowiązkowa dla organizacji, która deklaruje w stosunku do swoich klientów i kontrahentów, że działa zgodnie z wymaganiami standardów jakości ISO. Zawarte są w niej wymagania, których spełnienie (z pewnymi możliwymi wyłączeniami) staje się podstawą do składania takich deklaracji, jak i uzyskania stosownego certyfikatu.
\r\nW porównaniu z poprzednią normą wprowadzone zmiany mają na celu przede wszystkim ujednolicenie wymagań systemu zarządzania jakością oraz poprawę kompatybilności z ISO 14001:2004 (norma zawiera dwa załączniki informacyjne: pierwszy dotyczy powiązań z normą środowiskową, drugi zawiera wszelkie zmiany wprowadzone w stosunku do normy ISO 9001:2000).

• ISO 9004:2000 – „Systemy zarządzania jakością. Wytyczne dotyczące doskonalenia funkcjonowania.” Jest to norma nieobowiązkowa, która adresowana jest do tych organizacji, które pragną doskonalić funkcjonujący już w nich system zarządzania jakością. Norma ta podaje, w odniesieniu do poszczególnych wymagań normy 9001, rozwiązania dotyczące rozwoju i polepszania działania organizacji poprzez zastosowanie nowoczesnych narzędzi zarządzania. Zastosowanie zaleceń w niej zawartych może wydatnie pomóc organizacji w spełnieniu postulatu ciągłego doskonalenia systemu zarządzania jakością,

•  ISO 19011:2002 – „Wytyczne dotyczące auditowania systemów zarządzania jakością i/lub zarządzania środowiskowego.” Jest to norma określająca wymagania co do osób badających systemy zarządzania jakością (auditorów) oraz opisująca w jaki sposób powinny być przeprowadzane audity tychże systemów.

Nowa edycja normy ISO serii 9000 proponuje całkiem odmienne rozwiązania sposobu zarządzania organizacją – podejście procesowe.

Podejście takie (procesowe) nakazuje kierownictwu organizacji spojrzeć na całokształt jej działalności jako na system wzajemnie ze sobą powiązanych i pozostających ze sobą w stałej interakcji procesów, z których każdy ma swój własny cel, określone zasoby i sposoby nadzorowania jego przebiegu. Cały system nastawiony zaś jest na ciągłe dostarczanie produktu spełniającego określone wymagania. Wdrożenie nowych wymagań powoduje, iż kierownictwo organizacji otrzymuje niezwykle sprawne narzędzie do pozyskiwania i właściwego wykorzystywania informacji zarządczej.

Najistotniejsze cechy systemu zarządzania jakością według normy ISO 9001:2008 to:

• odchudzenie biurokracji (znacznie mniejsze wymagania co do minimum potrzebnej dokumentacji),
• procesowe zorientowanie systemu,
• dążenie przedsiębiorstwa do zapewnienia zgodności produktów i/lub usług z wymaganiami klientów i tym samym osiągnięcia ich zadowolenia,
• zastosowanie narzędzi służących do pozyskiwania informacji zarządczej i doskonalenia organizacji.

Warto podkreślić, że przy konstruowaniu systemu zarządzania jakością postuluje się zastosowanie tzw. „8 zasad zarządzania jakością” (orientacja na klienta, przywództwo, zaangażowanie pracowników, podejście procesowe, podejście systemowe do zarządzania, ciągłe doskonalenie, podejmowanie decyzji na podstawie faktów, wzajemnie korzystne powiązania z dostawcami). O ile wszystkie z tych zasad należy uznać za bardzo ważne dla właściwego funkcjonowania systemu zarządzania jakością, to przede wszystkim warto zwrócić szczególną uwagę na dwie z nich. Chodzi mianowicie o wymóg ciągłego doskonalenia oraz podejmowania decyzji na podstawie faktów, których spełnienie powoduje, że kierownictwo organizacji zaczyna mierzyć zjawiska i tendencje zachodzące na co dzień w organizacji oraz zaczyna przekładać wyniki tych pomiarów na dalsze funkcjonowanie organizacji (podejmowanie decyzji na podstawie obiektywnych raportów liczbowych, nie na podstawie subiektywnych odczuć). Efekt ten uzyskać warto zwłaszcza w przypadku małych przedsiębiorstw, gdzie zarządzanie często odbywa się właśnie na podstawie doraźnych działań, nie mających charakteru systemowego.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz ogólne korzyści  z posiadania systemu zarządzania, należy stwierdzić, że prawidłowo wdrożony i utrzymywany system zarządzania jakością zgodny z wymaganiami normy ISO 9001:2008 może realnie stanowić dla kierownictwa nowoczesne narzędzie do zarządzania organizacją.